Persbericht: microStart helpt vluchtelingen bij het opstarten van hun bedrijf

De Belgische microfinancieringsspecialist microStart zorgt voor extra begeleiding voor vluchtelingen die een bedrijf willen beginnen, een wezenlijk onderdeel van hun sociaaleconomische integratie. Het is de taak van deze twee community officers, die overigens zelf een migratieachtergrond hebben, hen op een individuele manier te begeleiden en specifieke diensten aan te bieden.

Mohamed is 30 jaar. Hij en zijn vader komen uit Syrië. Ze zijn de oorlog ontvlucht in 2012. Via enkele Maghreblanden belanden ze in 2016 uiteindelijk in België.

Na diverse baantjes in de horeca besluiten deze ondernemers in hart en nieren al snel dat ze met hun spaargeld een snackbar willen overnemen. In december 2018 openen ze hun restaurantje "Shahba” in Koekelberg. In het volledig gerenoveerde pand serveren ze kwaliteitsgerechten, zoals op houtvuur gegrild vlees en heerlijke Syrische specialiteiten.

Het parcours van Mohamed en zijn vader is kenmerkend voor de situatie van talloze vluchtelingen die hier in de afgelopen jaren zijn beland: het zijn vooral mannen - maar uiteraard ook vrouwen - van werkende leeftijd. Velen onder hen zijn hoogopgeleid (ingenieurs, handelaars ...) en het ondernemerschap zit hen in het bloed. Voor deze mensen is toegang tot de arbeidsmarkt de sleutel tot een succesvolle integratie. Toch zijn er tal van hinderpalen.

Naast de evidente taalbarrière stuiten ze op een kluwen van administratieve procedures of erkenningsproblemen rond hun diploma's en kwalificaties, om nog maar te zwijgen van bepaalde religieuze praktijken, zoals het verbod op het afsluiten van kredieten met rente.

Een diepgravende studie over vluchtelingen en hun toegang tot de arbeidsmarkt onder toezicht van Andrea Rea (hoogleraar Sociologie aan de ULB) en Johan Wets (hoogleraar Sociologie aan de UCL / Saint-Louis), stipt aan dat, hoewel het percentage zelfstandig ondernemers onder de vluchtelingen erg laag is (1,48%), het wel de sterkst stijgende groep is. Staat de teller in 2001 op nauwelijks 1 ondernemer, dan vallen er in 2010 al 1250 te noteren. Een trend die zich ook in de voorbije jaren lijkt door te zetten.

Community Officers zorgen voor begeleiding op maat van de vluchtelingen

62% van de door microStart begeleide ondernemers heeft roots buiten de Europese Unie. Het bedrijf levert dus een voorhoedegevecht om de arbeidsmarkt voor vluchtelingen toegankelijker te maken. Daarom heeft de microfinancieringsinstelling een aanpak ontwikkeld die vluchtelingen op maat en op tal van vlakken wil ondersteunen.

Hierbij spelen Community Officers een cruciale rol. Als bemiddelaars met een migratieachtergrond kunnen ze vluchtelingen een geïndividualiseerde en specifieke ondersteuning bieden. Die begeleiding bestaat uit vijf pijlers:

1. het opzetten van samenwerkingsverbanden en het uitwisselen van informatie tussen verschillende overheidsinstellingen en sociale actoren
2. het inschakelen van tolken en tussenpersonen in de verschillende talen van de vluchtelingen
3. de aanpassing, in de talen van de vluchtelingen, van de BDS (Business Development Services), dat wil zeggen het geheel van de niet-financiële diensten voor begeleiding en opleiding
4. het personaliseren van de opleidingen en ondersteuning op basis van een goed begrip van de culturele, sociale, religieuze of politieke achtergrond van de vluchtelingen
5. de ontwikkeling van originele - met name financiële - oplossingen, om aan de vraag naar microkredieten als prille steun bij het opstarten van een bedrijf te kunnen voldoen.

AZO!, het eerste begeleidingsproject voor vluchtelingen in Vlaanderen, een initiatief van de VDAB en enkele lokale verenigingen, bood microStart een prima gelegenheid om zijn aanpak aan de praktijk te toetsen. Het in november 2016 opgestarte project heeft zeer snel vruchten afgeworpen. Dankzij het project genoten, op een totaal van 261 contacten, 92 mensen van begeleiding en kregen 73 toegang tot microfinanciering.

Hassan Abo Esmail, Syrisch vluchteling en Community Officer bij microStart, legt de meerwaarde van deze aanpak voor de vluchtelingen uit: "Wat me als Community Officer het meeste opvalt, is de drempelvrees van de vluchtelingen om naar microStart te komen. Ze kennen de taal niet, of worstelen met bepaalde begrippen zoals 'verkopen', 'belastingen', 'zelfstandig ondernemer'. Samen met mijn collega's van andere instanties help ik hen bij het verwerven van die woordenschat en begeleid ik hen bij het zetten van de stappen die vereist zijn voor het opstarten van een eigen zaak. Daarnaast is het ook belangrijk om de werkwijze van microStart op een concrete en correcte manier uit te leggen."

Een extra Community Officer: nog meer impact

Vandaag bouwt microStart zijn strategie m.b.t. vluchtelingen verder uit. Er komt een uitbreiding naar Brussel en het zuiden van het land toe, maar de focus ligt nog steeds op mensen jonger dan 35. De aanstelling van Hicham El Bekkali als tweede Community Officer past in dat kader en werd mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van de BNP Paribas Fortis Foundation, de private stichting van BNP Paribas Fortis. Deze steun zal gespreid worden over de jaren 2019, 2020 en 2021.

Hicham, voorheen communicatieverantwoordelijke bij een ngo, benadrukt de sterke ondernemingsdrang van de mensen die hij begeleidt en hoe essentieel de ondersteuning is die hij hen daarbij biedt. "De vluchteling-ondernemers maken regelmatig verkeerde keuzes door hun gebrekkige kennis van de Belgische bureaucratie. Ik begeleid hen en geef hen goede raad. Dat gebeurt vaak in het Arabisch, maar daarnaast ook met lesmateriaal en begeleiding in het Frans, zodat ze de taal leren. Onze aanpak is in eerste instantie gericht op informeren en sensibiliseren. Daarna kunnen we hen eventueel een microfinanciering voorstellen en de introductie bij onze partners verzorgen."

Emmanuel Legras, CEO van microStart, benadrukt het belang van dit engagement voor de ontwikkeling van microkredieten in België: ''Met de steun van de BNP Paribas Fortis Foundation kunnen we een nieuwe Community Officer aanwerven en gerichte hulp bieden aan een welomlijnde doelgroep. Met de uitbreiding van zijn ''vluchtelingen"programma naar Brussel en Wallonië toe, hoopt microStart tijdens de periode 2019-2022 in totaal 280 nieuwe personen te kunnen begeleiden en 165 nieuwe microfinancieringen te kunnen opstarten. Een en ander past perfect in onze strategie om microkredieten in België tot volle bloei te laten komen.”